کد مطلب:21069 شنبه 1 فروردين 1394 آمار بازدید:6

گنجینه پرسمان » اخلاق و عرفان

دربارة ارزش مادر و احترامي كه بايد به او گذاشت توضيح دهيد.

كلمة اُمّ (مادر) كه در قرآن و روايات به طور فراوان ذكر شده، به معناي ريشه و سرچشمه است، و به خاطر اين كه كودك حداقل شش ماه و حداكثر نه ماه دررحم مادر است و با تمام قوا، جسم و روح خود را از مايههاي وجود مادر ميگيرد و به طور دائم از كارگاه جسم و اعصاب وجانمادرتغذيهميكند، از وجود او نسبت به كودك تعبير به اُمّ (مادر) شده است.

در حقيقت مادر اصل، ريشه و سرچشمه وجود ماست، و ما انعكاسي از واقعيات جسمي و روحي مادر، و ميوههايي از آن شجره مباركه هستيم؛ همان شجره طيّبهاي است كه شاخههاي آن در آسمان است و در همه اوقات به اذن پروردگارش ميوه ميدهد. و قرآن كريم به اين مطلب اشاره دارد : الم تر كيف ضرب الله مثلا كلمة طيبة كشجرة طيبة اصلها ثابت و فرعها في السماء توتي اكلها كل حين بأذن ربها ...

به جرأت ميتوان گفت كه مقام رفيع و جايگاه شامخ مادران را ميتوان در سخني از رسول اكرم(ص) بيان نمود. سخني كه وجود مقدس مادران را به مدد مفهومي از بهشت تفسير مي نمايد : الجنة تحت اقدام الامهات (1) يعني بهشت زير پاي مادران است.

بهشتي كاو برون آمد زچنگ آدم وحوا خدايش باز بخشيد و به زير پاي مادر شد

حالا چگونه است بهشتي كه گمشده مؤمن است، در زير پاي مادران قرار مي گيرد؟ و وجود مبارك حضرت ختمي مرتبت با اين بيان در صدد تبيين كدام راه و صراط مستقيم به سوي خداست؟(2)

تو گويي عظمت هستي مادران به قدري بر حور و پري و روضه رضوان الهي برتري يافته كه جملگي از فرط خُردي مقام و شرم حضور، در زير پاي او نهاده شدهاند. حقيقت وجود مادر عظيمترين بهشت خداست و خداوند تبارك و تعالي آنچنان تفسيري از خود و هستي خود در وجود مادر به عرصه ظهور رسانده و آنچنان آيت و نشانهاي از وجود او براي خود ساخته كه ما را تا ابد توان شكر و سپاسگذاري از اين نعمت عظيمي نيست.

از دست و زبان كه بر آيد كاز عهدة شكرش بدرآيد

در توضيح اين مطلب بايد گفت همان گونه كه بهشت ساكنين خود را به هزاران گونه لذت و راحت

مي نوازد و از طراوت و زندگيلبريزشان مي كند، بهشت وجود مادر نيز با خُلق كريمانه وسايه رحمت و حمايت خود، كانون خانواده را گرمي و حرارت مي بخشد. چندان كه از مجموعة ملاطفتهاومهربانيها و همدرديهاي او بهشتي از عواطف سرشار انساني تحقق مي يابد؛ بهشتي كه جز پاكي و پيراستگي، سلامت و كمال بر نمي تابد؛ از هر گونه عيب وپليدي سالم و از اوج هر زيبايي برخوردار است. مادر دراينچهره خود، موجودي است مهربان،تأمينكنندهسلامتوزيبايي جسم وجان برايهمسروفرزندان خود.اين تأثير نه تنها در ظواهر زندگي بلكه در عمق آن نيز راه دارد. اوست كهميتواند جانها را آكنده از محبت و رأفت، و دور از عقده ها، لجاجتها، كينه ها و زشتيها بدارد. جاي بسي حيرت است كه تا چه اندازه اين حقيقت شيرين، با روحيّات و حالات مادران نسبت به برآوردن حوائج اهل خانه سازگار است، به طوري كه بهره رساندن و رسيدگي به خواهشها موجب رضايت اوست، تا بهره گرفتن و تمتّع بردن، به عبارت ديگر مادر تنها به رضايت فرزندان خود راضي و خشنود ميشود نه چيز ديگر.

رعايت احترام والدين : از آنجا كه رعايت ادب و احترام در مصاحبت والدين، ازجمله حقوق والدين و به منزله نيكي به آنها ميباشد، در روايات اهل بيت(ع) اموري ذكر شده كه بايد درمعاشرت با پدر و مادر رعايت شود كه به بعضي از آنها اشاره مي شود :

الف)- هرگاه پدر يا مادر خود را صدا مي زند آنها را به نام نخواند بلكه لقب يا كنيه ايشان را ذكر كند، يابگويد بابا، آقا، خانم و مانند اينها.

ب)- جلو آنها راه نرود و پيش از ايشان ننشيند.

ج)- قبل از آنها شروع به خوردن طعام ننمايد. حضرت سجاد(ع) با مادر خود هم خوراك نمي شد، و

مي فرمود: مي ترسم براي لقمهاي دست دراز كنم كه مادرم قصد آن را داشته، پس به اين عمل رعايت حرمت و ادب او را ترك كرده باشم.

د)- در مجلس روي خود را از ايشان برنگرداند.

ر)- در سخن گفتن صداي خود را بلندتر از ايشان نكند.

ز)- دست خود را بالاي دست آنها قرار ندهد.

ط)- كاري نكند كه مردم پدر يا مادرش را بد بگويند و سبّ و لعن نمايند، مثل اينكه به مادر كسي ناسزا بگويد وطرف مقابل هم مادر او را ناسزا و دشنام دهد.

ظ)- مستحب است در نيكي كردن، جانب مادر را بيشتر رعايت نمايد و رسول خدا(ص) سه مرتبه امر به نيكي به مادر فرموده و در مرتبه چهارم امر به برّ و نيكي به پدر كرد. و از آن حضرت سؤال شد : حق كداميك از والدين بزرگتر است؟ فرمود : آنكه نُه ماه ترا در شكم گرفت و بعد به سختي ترا زائيد و بعد از پستان خود ترا غذا داد.(3)

و نيز از آن حضرت پرسيده شد كه حق پدر چيست؟ فرمود : اينكه او را اطاعت نمايي، تا زنده است؛ سؤال كردند: حق مادر چيست؟ فرمود: هيهات، هيهات اگر به عدد ريگهاي بيابان و قطرههاي باران در خدمت مادر بايستيد معادل با يك روزي كه در شكم او بوده نخواهد بود (4) ونيز از آن حضرت روايت شده كه فرمود : اگر در نماز مستحبي باشي و پدر تو را خواند، نماز را قطع مكن، ولي اگر مادر تو را خواند نماز را رها كن!(5)

دوست عزيزم، اميدوارم بنابرآنچه در مورد مقام مادر ذكر شد من وشما تصميم بگيريم بيشتر مراقب رفتار خود با والدين مخصوصاً با مادر باشيم.

پرسشگر گرامي ارزيابي اساتيد همكار طرح و ابسته به نظرات شماست، لطفاً برگه هاي نظرسنجي را با دقت تكميل وارسال نماييد.



منابع و مآخذ:

1) ميزان الحكمه،ج10،ص712

2) الطرق الي الله بعدد انفاس خلائق

3) اصول كافي

4) مستدرك كتاب نكاح

5) منهج الصادقين

- نظام خانواده در اسلام، سخنرانيهاي استاد حسين انصاريان

- راز آفرينش زن، احمد ضرابي

- گناهان كبيره، شهيد دستغيب (ره)، ج1و2